INFORMACJE OGÓLNE
Program „Rodzina 500+” to systemowe wsparcie polskich rodzin. Ze wsparcia mogą skorzystać rodzice oraz opiekunowie dzieci do 18 r.ż.
Wniosek o świadczenie wychowawcze można złożyć osobiście w gminie, w której mieszkamy, listownie za pośrednictwem Poczty Polskiej oraz przez Internet. Wniosek o świadczenie wychowawcze można złożyć za pomocą portalu empatia.mrpips.gov.pl, Profilu Zaufanego, PUE ZUS oraz bankowości elektronicznej.
Wnioski o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego są składane co roku. Wnioski na kolejny okres świadczeniowy przyjmowane są od dnia 1 sierpnia danego roku, a w przypadku wniosków składanych drogą elektroniczną – od dnia 1 lipca danego roku.
1. Świadczenie wychowawcze przysługuje:
a) matce dziecka,
b) ojcu dziecka,
c) opiekunowi faktycznemu dziecka, jeżeli wystąpił z wnioskiem do sądu opiekuńczego o przysposobienie dziecka,
d) opiekunowi prawnemu dziecka.
2. Świadczenie wychowawcze przysługuje do dnia ukończenia przez dziecko 18. roku życia.
3. Świadczenie wychowawcze przysługuje w wysokości 500 zł miesięcznie na dziecko w rodzinie.
4. Świadczenie przysługuje na pierwsze dziecko (tj. na jedyne lub najstarsze dziecko w rodzinie do 18 roku życia), jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 800 zł. Jeśli członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne świadczenie przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 1200 zł.
5. Świadczenie wychowawcze na drugie i kolejne dziecko przysługuje niezależnie od osiągniętego dochodu.
6. Świadczenie wychowawcze wypłaca się za niepełny miesiąc w przypadku:
a) urodzenia się dziecka,
b) ukończenia przez dziecko 18. roku życia,
c) gdy dziecko zgodnie z orzeczeniem sądu znajduje się pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu.
7. W przypadku urodzenia się dziecka albo ukończenia przez dziecko 18 roku życia kwotę świadczenia wychowawczego przysługującą za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwotę tego świadczenia przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych w tym miesiącu, a otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych, za które to świadczenie przysługuje. W przypadku gdy dziecko zgodnie z orzeczeniem Sądu jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia wychowawczego ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia wychowawczego .
8. Przy ustalaniu uprawnień do świadczenia wychowawczego na pierwsze dziecko brane są pod uwagę dochody członków rodziny osiągnięte w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy (rok bazowy) oraz zmiany w sytuacji dochodowej rodziny następujące w roku bazowym lub w latach następnych (czyli utrata i uzyskanie dochodu).
9. Świadczenie wychowawcze nie przysługuje, jeżeli:
1) dziecko pozostaje w związku małżeńskim;
2) dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w pieczy zastępczej.
3) pełnoletnie dziecko ma ustalone prawo do świadczenia wychowawczego na własne dziecko;
4) Członkowi rodziny przysługuje za granicą na dziecko świadczenie o podobnym charakterze do świadczenia wychowawczego, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
5) Świadczenie wychowawcze na dane dziecko nie przysługuje, jeżeli osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało ustalone, na rzecz tego dziecka od jego rodzica, świadczenie alimentacyjne na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, chyba że:
a) drugie z rodziców dziecka nie żyje;
b) ojciec dziecka jest nieznany;
c) powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone;
d) sąd zobowiązał jedno z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka;
e) dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach.
10. W przypadku wystąpienia zmian w liczbie członków rodziny, uzyskania dochodu, wyjazdu osoby uprawnionej lub członka rodziny poza granicę RP lub innych zmian mających wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego wnioskodawca jest obowiązany do niezwłocznego powiadomienia o tym Urzędu wypłacającego świadczenie.
Prawo do świadczenia wychowawczego na kolejne okresy ustala się od dnia 1 października do dnia 30 września roku następnego.
WYMAGANE DOKUMENTY
1. Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego (wzór wniosku określa załącznik nr 1)
2. Do wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego należy dołączyć odpowiednio:
a) kartę pobytu i decyzję − w przypadku cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 127 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2016 r. poz. 1990, z późn. zm.);
b) kartę pobytu i decyzję o udzieleniu cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub inny dokument uprawniający cudzoziemca do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, który uprawnia do wykonywania pracy;
c) odpis prawomocnego orzeczenia sądu orzekającego rozwód lub separację albo odpisu zupełnego lub skróconego aktu zgonu małżonka lub rodzica dziecka − w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko;
d) odpis podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasądzającego alimenty- w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko;
e) odpis zupełny aktu urodzenia dziecka - w przypadku gdy ojciec jest nieznany;
f) odpis prawomocnego orzeczenia sądu oddalającego powództwo o roszczenia alimentacyjne;
g) odpis prawomocnego orzeczenia sądu zobowiązującego jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka ;
h) zaświadczenie sądu opiekuńczego lub ośrodka adopcyjnego o prowadzonym postępowaniu sądowym w sprawie o przysposobienie dziecka;
i) odpis orzeczenia sądu wskazującego na pozostawanie dziecka pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach;
j) orzeczenie sądu o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka.
3. W przypadku ubieganie się o świadczenie wychowawcze na jedyne lub najstarsze dziecko w rodzinie do wniosku należy dołączyć dokumenty stwierdzające dochód rodziny:
a) zaświadczenia lub oświadczenia dokumentujące wysokość innych dochodów niż dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art. 30e i art. 30f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032, z późn. zm) dotyczące każdego członka rodziny wzór oświadczenia określa załącznik nr 2,
b) zaświadczenie naczelnika urzędu skarbowego, dotyczące członków rodziny rozliczających się na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, zawierające informacje odpowiednio o formie opłacanego podatku, wysokości przychodu, stawce podatku, wysokości opłaconego podatku, w roku kalendarzowym poprzedzającym okres, na jaki ustalane jest prawo do świadczenia wychowawczego,
c) zaświadczenie właściwego organu gminy, nakaz płatniczy albo oświadczenie o wielkości gospodarstwa rolnego wyrażonej w hektarach przeliczeniowych ogólnej powierzchni w roku kalendarzowym poprzedzającym okres, na który ustalane jest prawo do świadczenia wychowawczego; wzór oświadczenia określa załącznik nr 3,
d) umowę dzierżawy − w przypadku oddania części lub całości znajdującego się w posiadaniu rodziny gospodarstwa rolnego w dzierżawę, na podstawie umowy zawartej stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, albo oddania gospodarstwa rolnego w dzierżawę w związku z pobieraniem renty określonej w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej,
e) umowę o wniesieniu wkładów gruntowych - w przypadku wniesienia gospodarstwa rolnego do użytkowania przez rolniczą spółdzielnię produkcyjną,
f) odpis podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasądzającego alimenty na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną lub odpis protokołu posiedzenia zawierającego treść ugody sądowej, odpisu zatwierdzonej przez sąd ugody zawartej przed mediatorem lub innego tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, zobowiązujących do alimentów na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną,
g) przekazy lub przelewy pieniężne dokumentujące wysokość zapłaconych alimentów, jeżeli członkowie rodziny są zobowiązani orzeczeniem sądu, ugodą sądową, ugodą zawartą przed mediatorem lub innym tytułem wykonawczym pochodzącym lub zatwierdzonym przez sąd do ich płacenia na rzecz osoby spoza rodziny,
h) w przypadku gdy osoba uprawniona nie otrzymała alimentów albo otrzymała je w wysokości niższej od ustalonej w orzeczeniu sądu, ugodzie sądowej lub ugodzie zawartej przed mediatorem:
-zaświadczenie organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne o całkowitej lub częściowej bezskuteczności egzekucji alimentów, a także o wysokości wyegzekwowanych alimentów, lub
-informację właściwego sądu lub właściwej instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności, w szczególności w związku z brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą, jeżeli dłużnik zamieszkuje za granicą,
i) dokument, w tym oświadczenie, określający datę utraty dochodu oraz wysokość i rodzaj utraconego dochodu,
j) dokument , w tym oświadczenie, określający datę uzyskania dochodu oraz wysokość i rodzaj dochodu uzyskanego przez członka rodziny oraz liczbę miesięcy, w których dochód był uzyskiwany - w przypadku uzyskania dochodu w roku kalendarzowym poprzedzającym okres, na jaki ustalane jest prawo do świadczenia wychowawczego,
k) dokument, w tym oświadczenie, określający datę uzyskania dochodu oraz wysokość i rodzaj dochodu uzyskanego przez członka rodziny za miesiąc następujący po miesiącu, w którym nastąpiło uzyskanie dochodu - w przypadku uzyskania dochodu po roku kalendarzowym poprzedzającym okres, na jaki ustalane jest prawo do świadczenia wychowawczego.
4. Inne dokumenty, w tym oświadczenia, niezbędne do ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego.
TERMINY
1. Wnioski w sprawie ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego na kolejny okres świadczeniowy są przyjmowane od dnia 1 sierpnia danego roku, a w przypadku wniosków składanych drogą elektroniczną – od dnia 1 lipca danego roku.
2. W przypadku, gdy osoba ubiegająca się o świadczenie wychowawcze na kolejny okres złoży wniosek wraz z wymaganymi, prawidłowo wypełnionymi dokumentami od 1 sierpnia do 31 sierpnia, ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego oraz wypłata tego świadczenia przysługująca za miesiąc październik danego roku następuje do 31 października tego roku.
3. W przypadku, gdy osoba ubiegająca się o świadczenie wychowawcze na kolejny okres złoży wniosek wraz z wymaganymi, prawidłowo wypełnionymi dokumentami w okresie od 1 września do 30 września danego roku, ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego oraz wypłata świadczenia przysługującego za miesiąc październik następuje do dnia 30 listopada tego roku.
4. W przypadku, gdy osoba ubiegająca się o świadczenie wychowawcze na kolejny okres złoży wniosek wraz z wymaganymi, prawidłowo wypełnionymi dokumentami w okresie od 1 października do 31 października danego roku, ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego oraz wypłata następuje do dnia 31 grudnia tego roku.
5. W przypadku, gdy osoba ubiegająca się o świadczenie wychowawcze na kolejny okres złoży wniosek wraz z wymaganymi, prawidłowo wypełnionymi dokumentami w okresie od 1 listopada do 30 listopada danego roku, ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego oraz wypłata następuje do dnia 31 stycznia następnego roku.
6. W przypadku, gdy osoba ubiegająca się o świadczenie wychowawcze na kolejny okres złoży wniosek wraz z wymaganymi, prawidłowo wypełnionymi dokumentami w okresie od 1 grudnia do 31 stycznia następnego roku, ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego oraz wypłata następuje do ostatniego dnia lutego następnego roku.
7. Świadczenie wychowawcze wypłaca się w okresach miesięcznych.
8. W przypadku złożenia nieprawidłowo wypełnionego wniosku podmiot realizujący świadczenie wychowawcze wzywa pisemnie osobę ubiegającą się o świadczenie do poprawienia lub uzupełnienia wniosku w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania. Gdy osoba złoży wniosek bez wymaganych dokumentów, podmiot realizujący świadczenie przyjmuje wniosek i wyznacza termin nie krótszy niż 14 dni i nie dłuższy niż 30 dni na uzupełnienie brakujących dokumentów. Niezastosowanie się do wezwania skutkuje pozostawieniem wniosku bez rozpatrzenia.
9. W przypadku, gdy przyczyną niedostarczenia wymaganego dokumentu przez osobę składającą wniosek jest brak wydania dokumentu przez właściwą instytucję w ustawowo określonym w odrębnych przepisach terminie, świadczenie przysługuje, począwszy od miesiąca, w którym wniosek został złożony.
10. Osobie samotnie wychowującej dziecko, która złoży wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego i nie dołączy do wniosku tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd ustalającego na rzecz tego dziecka od jego rodzica świadczenia alimentacyjnego, organ wyznacza termin 3 miesięcy na dostarczenie tego tytułu. W przypadku dostarczenie w wyznaczonym terminie tytułu lub dokumentów poświadczających okoliczności, o których mowa art. 8 ust. 2 pkt 1-5 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Niezastosowanie się do wezwania skutkuje pozostawieniem wniosku bez rozpatrzenia.
